Te lang doorwerken aan een tekening is een veel voorkomende fout. Op het moment dat je had moeten stoppen, werk je door waardoor je werk niet beter wordt maar slechter. Dit overkwam mij deze modeltekenavond. Ik was aan het werk met water: eerst het papier kletsnat maken, daarna met verdunde inkt de vorm opzetten. Stapsgewijs kun je dan met kwast of pen meer pigment aanbrengen — een werkwijze waarbij de figuur geleidelijk vanuit het papier “opdoemt”. De pose van het model werd onderbroken door de pauze. Daardoor had ik halverwege een prachtig suggestieve tekening met veel grijswaarden en een enkele lijn. Na de pauze nam het model dezelfde pose aan en ik … werkte door. Dom, dom, dom. Het eindresultaat (zie onder) is nog steeds toonbaar, maar eigenlijk zit er een mooiere tekening onder. “Alles van waarde is weerloos”, dichtte Lucebert. De strekking van het desbetreffende gedicht komt akelig dicht bij het hierboven beschreven proces.
Maand: november 2013
Keep it simple, stupid
In mijn onderwijs leer ik studenten dat als ze mondeling of schriftelijk presenteren, ze zich moeten beperken tot één kern. Per keer kun je niet meer dan één boodschap overbrengen, en dat is al moeilijk genoeg. Dit is het KISS-principle: Keep it simple, stupid! In mijn presentaties en artikelen weet ik dit principe bewust in te zetten: ik weet waar en wanneer dit aan de orde is, wat dan te doen en hoe. Gek genoeg lukt mij dit in mijn schilder- en schilderwerk nog niet. Desalniettemin kun je het wel proberen, en dat heb ik vanavond gedaan.
Wateroplosbare fineliner
Mijn project van dit najaar — portretschilderen in aquarel — valt niet mee. Deze week bij Tintoretto twee vellen helemaal verprutst. Het modeltekenen ging deze week ook al niet super, maar er zat een vel aquarelpapier in mijn tas waarop ik het model van dienst in korte tijd neer kon kwakken. Eerst het vel helemaal nat gemaakt, toen het model getekend met een wateroplosbare fineliner (van de Hema), hetgeen mooi uitlopende lijnen geeft. Daarna snel de verf erin gezet. Ik ben vooral tevreden over de frisheid van het eindresultaat — zeker in vergelijking met de meer doorwerkte waterverfportretten van dit najaar.
Derper
Het model is een oudere man uit Egmond aan Zee, een ‘derper’ die zich er niet voor schaamt ‘derps’ te spreken. Het gesprek gaat al snel over vis. Hutspot met gerookte poon had hij gegeten: “heerlijk!” Zijn houding vroeg er om als driekwart-figuur afgebeeld te worden, met romp en handen. Van de twee opzetten in waterverf heb ik er eentje weer verprutst, de andere slaagde redelijk. Met een mooi aquarel-ongeluk: het bruin van de stoel dat is uitgelopen in zijn trui (voor de kijker rechts).
Explosies in inkt
Als je op een nat vel met inkt gaat tekenen, krijg je spontane, niet-controleerbare uitbarstingen en explosies in inkt — het pigment gaat lopen. Ooit heb ik zo een aantal prachtige portrettekeningen gemaakt, maar dit kunstje is mij nooit gelukt te herhalen. Ik heb het idee dat het effect van het papier afhangt: het papier moet niet te snel drogen en het water moet lekker kunnen vloeien. Het ideale papier heb ik nog niet kunnen vinden. Desondanks heb ik mij vanavond aan dit kunstje gezet, met de onderstaande tekening als resultaat. Het open stukje met de “vette” explosies vind ik het mooist, misschien ook omdat “het niet klopt”.