Friesland bestaat niet alleen uit klei, koeien en volkssporten zoals skûtsjesile of fierljeppen. Zo kent Fryslân een eigen literatuur met moderne schrijvers als Anne Wadman of Trinus Riemersma, maar vanwege de taal is die literatuur slecht bekend. Toegankelijker is de Friese schilderkunst, met Gerrit Benner en Jan Mankes als bekendste exponenten. Beroemd in Friesland maar minder bekend daarbuiten is kunstenaar Sjoerd de Vries, aan wie het Belvédère Museum in Heerenveen een overzichtstentoonstelling gewijd heeft. Derde kerstdag, terug van familiebezoek bezocht ik met Karin deze expositie.
Dit bezoek was voor mij een kennismaking met zijn persoon, werk en werkwijze. Sjoerd de Vries (geb. 1941 te Oudehaske) was in zijn jeugd getalenteerd hardloper en schaatser. Op de ambachtsschool haalde hij vakdiploma’s voor machinebankwerker en huisschilder. Daarna ging hij naar kunstacademie Minerva in Groningen, waar hij slecht inpasbaar bleek. Terug in Oudehaske werkte hij als huisschilder, melkcontroleur en landarbeider. Na zijn eerste expositie in 1962 kreeg hij erkenning (bron: Wikipedia). De Vries schildert niet, maar kerft in boekbinderskarton, overgiet dat vervolgens met eigengemaakte olieverf. Het resultaat bewerkt hij op alchemistische wijze met mes/plamuur/verf/strijkijzer of hete koekenpan.
Sjoerd de Vries maakt vooral portretten (van zichzelf, van Friese schrijvers) en (riet)landschappen. De presentatie van zijn werk was een beetje aan de donkere kant. Sjoerd vond dat zelf ook. Zoals een oprjochte Fries betaamt, maakte hij daar openlijk ruzie over – zie dit bericht uit de Leeuwarder Courant. Eerlijk gezegd sta ik aan de kant van Sjoerd. Sinds het vertrek van oprichter Thom Mercuur vind ik de presentatie van het museum niet meer zo coherent. In de vaste-expositievleugel miste ik node de lichtgevende stieren van Tinus van Doorn, een aantal schilderijtjes van Mankes en de late, monumentale landschappen van Benner. Dit ontroerende strandschap had ik graag ook bewonderd, maar stond alleen in het ansichtkaartenrek. Of ben ik soms ook een koppige Fries?
Sjoerd de Vries, Zelfportret (1987)