Blog

Tekeningen redden

Bij het opwerken van mijn tekeningen gaat wel eens wat mis. Onderstaande tekening is gemaakt ergens in een tangosalon eerder dit jaar. Het ging mij om het vastleggen van de abrozo (de tango-omhelzing). De tekening was oorspronkelijk een kale lijntekening. Mensen die mijn tekeningen bekeken vonden het mooier (want realistischer?) als de figuren ingevuld werden met schaduw (zie bijvoorbeeld deze tekening). Flexibel als ik ben, ging ik dit dus doen: de lijnen uitwassen met een kwastje met water. Maar wat bleek: in dit geval was het resultaat niet om aan te zien, althans dat vond ik zelf. Geen idee waar dit aan lag. Aan het papier dat niet mooi waste? Dat ik de tekening te lang geleden gemaakt heb, waardoor ik geen clou had bij de invulling? Het werk was al ingelijst om te exposeren, maar bij nader inzien heb ik het bewuste eindresultaat toch afgekeurd. Mislukt. Verprutst.

Iets later kreeg ik een ingeving hoe ik de tekening kon hergebruiken: deze tegen het raam plakken, daar overheen een wit vel tekenpapier geplakt en de originele lijntekening redden door deze over te trekken. Zo gezegd, zo gedaan. Op onderstaande (overgetrokken) tekening is alleen de achtergrond ingevuld, terwijl de klare lijn van de originele tekening overeind blijft. Het succes ervan is beperkt. De ingevulde tekeningen verkopen en de abstractere niet. Maar er is tenminste één iemand anders die de abstractie van dit soort tekeningen kan waarderen (dankjewel, Anita).

Abrazo, ca. 12 x 15 cm, pen en inkt

Abrazo, ca. 12 x 15 cm, pen en inkt

Milonguera

Tijdens mijn tangoweek in Noord-Frankrijk hadden we ’s middags steeds vrij. Men ging op stap, luierde of ging oefenen. Eén enkele keer heb ik tijdens zo’n oefensessie de dansers getekend. Frank-Jan en Simone waren aan het oefenen en bleken een geweldig stel om te tekenen: Frank-Jan met zijn royale haardos en Simone met haar mooie milonguero-omhelzing. In korte tijd heb ik drie à vier geslaagde tekeningen gemaakt, waarvan onderstaande tekening wat mij betreft het hoogtepunt is. De tekening is achteraf uitgewassen met een kwastje water, waarbij de lijnen oplossen en schaduwen ontstaan. De achtergrond is ingevuld met Oost-Indische inkt.

Frank-Jan en Simone, pen en gewassen inkt, ca. 15 x 18 cm (verkocht)

Frank-Jan en Simone, pen en gewassen inkt, ca. 15 x 18 cm (verkocht)

Dat toont

Een week op tangovakantie in Noord-Frankrijk. Ik had mij voorgenomen om aan mijn tangotekeningen te werken, als voorbereiding op de tangomarkt tijdens het jaarlijkse festival Tango à la Carte in Alkmaar. Een voorraadje schetsen had ik meegebracht, en teken- en schildermateriaal. Het was een fijne, relaxte week: elke middag kon ik wel even tijd vinden om een uurtje aan mijn tekeningen te werken. Onderstaande tekening is een lijntekening die ik ooit ergens live getekend heb, slechts de achtergrond is opgewerkt. Die achtergrond is nog een klein beetje open gehouden om te suggereren dat er om de dansers heen nog wat gebeurt. Maar voor de dansers is er alleen de dans, dat toont hopelijk ook.

Abrazo, ca. 12 x 15 cm, pen en gewassen inkt

Abrazo, ca. 12 x 15 cm, pen en gewassen inkt

Hallucinant

De schilderijen van Maria Lassnig (1919-2014) gaan over een zeer particulier thema: de manier waarop de schilderes haar eigen (kwetsbare) lichaam ziet. Wat is er te zien: haar gelaat (vaak zonder schedel), buiten de schedel bungelende hersenen, borsten, geslachtsdelen. Niks universeels. Haar werk straalt zo weinig compassie uit dat je bijna aan zelfhaat gaat denken. De overzichtstentoonstelling in het Amsterdamse Stedelijk Museum is dodelijk volledig: veel werk uit ál haar perioden, dat had wel wat minder gemogen (zie deze recensie in het Parool). Mij vooral interesseert haar kleurgebruik: zuurstokroze, lichte gelen, lichte groenen en blauwen. (Licht)technisch gezien heet dat high-key painting. In dit geval is het effect vooral hallucinerend.

Maria Lassnig, De gele hand, 2000

Maria Lassnig, De gele hand, 2000

Zwanger

Te zien in het Belvedère Museum te Heerenveen: een prachtige overzichtstentoonstelling van de Bergense schilder Jaap Min (1914-1987). Er valt veel moois te ontdekken in de veelheid van de getoonde landschappen, portretten en stillevens. Bij de tijd van het jaar (2e hittegolf van 2019) past onderstaand landschap niet, maar de landschappen die Min schilderde herken ik als de landschappen uit de buurt waar ik woon: de polders, de duinen en daarachter de zee. Intrigerend is de zwangere winterlucht boven de besneeuwde velden, het vieze bruin in de voorgrond en hoe het kale geboomte overgaat in de lucht.

Jaap Min, Rode winter, 1978/79

Jaap Min, Rode winter, 1978/79

Dijkschap

Op de terugweg van een weekje Buitenkunst kwam ik langs Museum Belvedère in Heerenveen. In de vaste collectie werden de prachtige landschappen van Benner door mij node gemist. Wel kwam ik onderstaand juweeltje tegen van Jan Wiegers, een van de oprichters van de Groninger Ploeg (een expressionistische kunstbeweging opgericht in 1918). Onderstaand dijkschap is uit 1937 en niet echt karakteristiek voor De Ploeg; ten tijde van dit schilderij was Wiegers al naar Amsterdam verhuisd. In mijn ogen is het een (post)modern schilderij: prachtige compostie, strakke kleuren, curieuze abstractie. En wát een mooi licht aan de horizon. Verontrustend ook, je zou er de dreiging van de aanstormende wereldoorlog in kunnen voelen.

Jan Wiegers, Waddendijk met schapen, Ameland, 1932

Jan Wiegers, Waddendijk met schapen, Ameland, 1932

Armbenen

Bij mijn Buitenkunst-week in de Flevopolder heb ik een schetsboek voor tweederde volgetekend. Onderstaande tekening komt uit dat schetsboek: een soort mensdiertje. Eerst tekende ik beertjes met twee vooruitgestoken armen en twee vooruitgestoken benen, dus met vier vooruitstekende armbenen. Die zijn hier verdubbeld: vier armbenen aan elke kant. Toen verschenen er nog twee benen onder en twee boven. Het figuurtje heeft iets kwetsbaars: het is voor mij mens, dier en insect, maar bovenal een kind. Een dappere kindsoldaat.

Kindsoldaat, 21 x 30 cm

Kindsoldaat, 21 x 30 cm

Demaskerade

De laastste dag van een week tekenen bij Buitenkunst. In de ochtend was er tijd voor een laatste tekening, de middag ging op aan het inrichten van de eindtentoonstelling. De laatste tekening, daar kan ik dus héél lang over nadenken. De hele week ben ik bezig geweest met mensfiguren, dieren, vogels en vogelmaskers. Ik bedacht dat het tijd werd om de maskers af te zetten. Onderstaande tekening is een snelle tekening naar een schets uit mijn schetsboek. Getekend is er met Oostindische inkt, maar in de kwast waarmee ik uitwaste zat nog een restje bister, vandaar het bruin.

Demaskerade, 50 x 65 cm

Demaskerade, 50 x 65 cm

Trouwfoto

Systemisch werk is een tak van de (alternatieve) psychologie, waarin iemands positie in het leven geanaliseerd wordt naar aanleiding van een fysieke opstelling van familie, partners en vrienden. Die opstelling wordt vrijelijk gemaakt door de persoon in kwestie, met echte mensen of met poppen. Daarna begint de analyse. Hieronder heb ik een familieopstelling getekend van het gezin waaruit ik vandaan kom. Mijn ouders staan in het midden, in de pose van hun trouwfoto. De kinderen staan er omheen. Ik sta, denk ik, links. En de conclusie? Die laat ik over aan de deskundigen.

Trouwfoto met kinderschaar, 32 x 50 cm

Trouwfoto met kinderschaar, 32 x 50 cm

Gewapend

“Teken een dier” was één van de opdrachten van de Buitenkunst-workshop waaraan ik deelnam. Of een dier en mens. Bij mij werden het vogels, of beter, mensen met een vogelmasker. Ik heb geput uit een serie schetsen die ik ooit eerder gemaakt heb, gebaseerd op ervaringen uit mijn jeugd. Onderstaande tekening beeldt een gezinsituatie uit. De eetkamerstoelen ontbreken, maar ik geloof niet dat dat heel storend is.

Avondeten, 32 x 50 cm

Avondeten, 32 x 50 cm