Dit schilderjaar 2022-2023 heb ik me proberen te bekwamen in portretschilderen in olieverf. Live, naar een portret dat zit. En alla prima, dus in één zit van één uur en drie kwartier. Dat viel niet mee. Eén keer had ik het gevoel dat ik “het” te pakken had, maar dat gevoel toonde zich niet bestendig, de volgende keer was ik “het” weer kwijt. Het blijft een gevecht: tegen de gelijkenis, de toonwaarden, de kleur. Uiteindelijk gaat het maar om één vraag: of het een interessant, sprekend portret geworden is.
Categorie: Portret
Zijkant
Deze avond was de tweede Egmondse tekenavond in de periode tussen de eerste en tweede Covid 19-golf. Het was meteen ook de laatste, al wisten we dat toen nog niet. Shirley was het model, zij vond het, net als wij, leuk er even tussenuit te zijn. Het was druk, want we deden alleen portret- en geen naaktmodel. Mijn eerste tekening viel niet lekker uit. Voor de tweede ging ik op een ander, rustig plekje zitten, helemaal aan de zijkant. Met dit portret ben ik best tevreden. Het is gelijkend, maar ik ben vooral blij met de toonbeheheersing in de schaduwen. Er is altijd de verleiding om in de schaduwen ook stukken wit te laten, dat is mij nu niet overkomen.
Mysticus
De corona-lockdown kwam de vrijdag hierna, maar deze maandagavond wisten we nog van niets. Jurriaan zat model. Zijn vrouw zit soms ook model, en beiden zijn ze hardstikke aardig en super relaxed. Jurriaan is altijd met muts en baard, als een moderne mysticus. Over zijn portret hieronder ben ik prima tevreden: het is in een behoorlijke vaart gemaakt, dat is te zien, maar het líjkt ook. Verder ben ik tevreden over de ogen (niet te precies) en hoe de muts helemaal over zijn hoofd gezakt zit. Als ik nog een verbeterpuntje mag noemen, zou dat de toonbeheersing zijn, met name in de schaduwen. Maar ik moet niet te veel zeuren, want die tekenavonden moeten eerst maar snel weer terugkomen.
Carnaval
Het was carnaval. Het portretmodel had wat leuks voor ons bedacht. Ze kwam aanzetten in carnavals-outfit: een olijk Tiroler hoedje compleet met veer, een frivole slinger om haar nek. Onwetend van wat er zich in Brabant afspeelde, waanden we allemaal het coronavirus nog alleen in de Chineese provincie Hubei. Het resultaat van die tekenavond is onderstaande tekening. Ik ben niet ontevreden: het portret lijkt, de oogopslag is goed getroffen (iets waar ik hard op studeer). Voor mijn doen heb ik best lang aan dit portret gewerkt. Dat toont met name in de organisatie. Er is veel uitgewerkt. Daardoor is mij niet meer duidelijk waar de focus ligt. Dat kan ik natuurlijk proberen om achteraf te corrigeren, maar liever zou ik willen dat ik daar al tekenend op aan kan sturen. Maar hoe moet dat? Ik heb wel eens gelezen dat je dan een plan moet hebben. Wat zou in dit geval het plan geweest moeten zijn?
Cross hatchings
Eén van de college-tekenaars zat model. Dat legde wel de druk erop. Onderstaande tekening is best geslaagd, al zeg ik het zelf. De organisatie klopt aardig en Maurice ziet er relaxed uit. Als ik ergens niet tevreden over ben, dan zijn het de kruis-arceringen op het voorhoofd. Dat is eigenlijk de enige plek waar dat gebeurt. Een basisregel is om de richting van de arceringen de vorm van (in dit geval) het gezicht te laten volgen. Meestal gebeurt dat vanzelf, daar hoef ik niet over na te denken. Hier is dat blijkbaar niet gebeurd. Als ik achteraf inspraak mag hebben, zou ik willen dat de arceringen daar iets ronder geweest waren. Iets meer de bolling van het voorhoofd volgen zou het portret wellicht nog iets 3-dimensionaler maken.
Welkom
Zarah is een regelmatig terugkerend portretmodel, een leuke jongedame uit de omgeving. Kenmerkend aan haar gezicht zijn de grote ogen en de rustige, zachtmoedige uitstraling. In de onderstaande tekening heb ik haar goed getroffen, denk ik. De organisatie klopt best aardig. De lichtval op heur haar draagt grappig genoeg bij aan de focus van de tekening. Daar is niet over nagedacht; het is een welkome toevalligheid. Het enige dat voor verbetering vatbaar is, is de omvang van haar schedel. Wellicht dat ik daar nog iets bijsmokkel.
Heus
De drijvende kracht achter de tekenavonden in de kapel van het Egmondse Karmelklooster is Frits, al dertig jaar lang. Hij regelt ook de modellen. Per keer zijn dat er twee: een portretmodel én een naaktmodel. Soms laten de modellen afweten. Als het portretmodel niet opdaagt, springt meestal een tekenaar in. Vaak is dat Chiel, maar ook Maurice heeft al twee keer gezeten. Deze keer kon Frits er niet onderuit en ging hij zelf zitten. Onderstaand portret is mijn beste resultaat. Ik ben prima tevreden: het is een vlotte, goed gelijkende tekening geworden (een eerdere poging leed aan het omgekeerde). Voor degenen die Frits niet kennen: in zijn hoofddeksel moet je je niet vergissen. Dat is geen alpinopet, maar een heuse Baskische baret.
Schwung
Deze avond hadden we een bewegend portretmodel, een violiste. Leuk om te doen, maar wat een werk! Toch ben ik er aardig uitgekomen. De vingers op de snaren bewegen. Maar voor mijn gevoel mist er iets in de organisatie van de tekening. Of in de dynamiek? De tekening oogt mij te statisch. Iets meer schwung, is dat niet mogelijk? Zou de arm met de strijkstok ook niet een beetje kunnen bewegen?
Geconstrueerd
Vóór mijn wiskundestudie heb ik bouwkunde gestudeerd. Daar, in Delft, heb ik geprofiteerd van de uitstekende tekenlessen. We leerden tekenen naar de waarneming. Niet heel technisch of academisch, eerder pragmatisch: goed meten en schatten, met name van de perspectivische verkorting. Perspectief tekenen deden we uit het handje, naar de waarneming, zonder hulpmiddelen of trucjes. In de onderstaande tekening zie ik daar dingen van terug: bril en hoed bieden veel steun voor de verhoudingen van het gezicht. Met name de ogen zijn dan een koud kunstje: als je de bril eenmaal goed hebt, vertelt die precies waar de ogen moeten staan. Afgezien van een enkel detail (ra, ra, welk?) ben ik over deze tekening prima tevreden. Of het moet zijn dat die misschien een beetje te statisch is, te geconstrueerd?
Precisie
Het portretmodel van vanavond is, op speciaal verzoek van Frits, een van de andere tekenaars. Normaal tekent Maurice model, nu zít hij portret. Onderstaande tekening is mijn tweede van de avond. Eigenlijk heb ik er weinig op aan te merken. Het is een goed georganiseerd portret geworden: precies en gedetailleerd waar detaillering nodig is, schetsmatiger op de plekken van lagere importantie. De arceringen zijn strak uitgevoerd, met een bijna militaire precisie. Dat is niet helemaal mijn stijl, het gebeurde ongemerkt. Blijkbaar was ik lekker aan het werk?