Twee weken geleden tekende ik in tangosalon Luz de Luna. Daarbij deed ik ook een aantal grafische experimenten. Onderstaande prent is een monotype. Het is een snelle tekening met woodies op een dun plaatje pvc, door de drukpers heen gehaald en afgedrukt op een etsvel. Het idee is dat het vochtige papier de wateroplosbare krijtlijnen op het drukplaatje in zich opzuigt. Op zich werkte dat wel, maar het resultaat valt mij een beetje tegen. Hoezo grafisch? Het is gewoon een tekening op papier. De lijnen van de woodies drukken zuinigjes af, minder vet dan ik had gehoopt. Wel is de tekening lekker losjes – een gevolg van het snelle werken op plastic. Het meest tevreden ben ik over de ballonnen boven de hoofden van de dansers. In eerste instantie had ik de kleurige, papieren ballonnen aan het plafond van de salon niet opgemerkt, maar ze vormen een onverwacht en welkom feestelijk motief.
Categorie: Tango
Abrazo
De Alkmaarse opening van het kunstseizoen heet Kunst tot in de Nacht. Net als vorig jaar ging ik tekenen in tangosalon Luz de Luna. Dit jaar was de sfeer anders. In de salon was het druk. Iedereen liep door elkaar heen: dansers, bezoekers, muzikanten, met maar weinig aandacht voor elkaar. Daardoor duurde het even voordat de inspiratie kwam. Wat ik wilde: de dansers niet voorgebakken neerzetten, maar tekenen wat bij mij binnenkomt: een houding, een omhelzing, een paar armen of benen. Loslaten en zonodig overdrijven. Onderstaande schets is een van de resultaten.
Greasy lines
Met Karin was ik in Zuid-Frankrijk voor een weekje tangovakantie. Twee Nederlanders hebben in de Midi-Pyrénées een klein groen paradijs geschapen (compleet met beekje en waterval), waar veel gedanst wordt en gewandeld. Veel tijd om te tekenen was er niet, want we hadden tweemaal daags les en ’s avonds salon. Bij enkele gelegenheden kon ik tekenen, bijvoorbeeld voor etenstijd als sommige stellen gingen oefenen. Mijn eerste tekeningen waren met ballpoint. Ik eindigde met een doosje vetkrijt, waarmee ik snel snel vette lijnen kon neerzetten. Ik ben vooral blij met de open, niet-ingevulde contouren in onderstaande tekening: links in het hoofd van de man en bij zijn korte broek.
Blauwtje
Tango à la Carte is het jaarlijkse tangofestival dat plaatsvindt in de Grote Sint Laurenskerk van Alkmaar. Ik was gevraagd om met mijn werk op de markt te gaan staan. Afgelopen kerstvakantie had ik heel ijverig het een en ander gedrukt, voldoende redenen om “ja” te zeggen. Deze junimaand heb ik extra tekeningen bijgemaakt in de salons van Alkmaar en Haarlem.
Uiteindelijk verkocht ik meer tekeningen dan drukwerk. Misschien waren de getekende live-impressies gewoonweg beter. Maar ik had ook veel etsen rondom het thema ‘muurbloempje‘ en dat bleek potentiële kopers af te stoten. In de tango wil niemand muurbloempje zijn, zo was de veelgehoorde redenering. Maar iedereen loopt toch wel eens een blauwtje?
Glashelder
Het mooie van waterverf is dat de kleuren zo helder zijn. Waterhelder. Alleen als je er te veel op doorgaat, kan een aquarel soms dichtlopen, dan vertroebelen de kleuren tot een dichte soep. Bij een aquareldruk is de kans op dichtsoepen veel kleiner, omdat de verf in één keer in het papier gedrukt wordt. Maar het helpt ook om transparante pigmenten te gebruiken. Zie onder voor het resultaat van mijn tweede aquareldruk-experiment. Het spannende patroon in het jurkje komt van het opdrogen van de verf op het pvc-drukplaatje, daar lag een hele plas water die heel langzaam is opgedroogd. Maar het meest tevreden ben ik met het blauw in de achtergrond, dat is zo helder als glas.
Spookdruk
Afgelopen kerstvakantie was ik van plan een aquarelprint maken. Daar kwam ik niet aan toe omdat ik dacht niet over het goede materiaal te beschikken. Met name zat ik met de vraag hoe waterverf egaal kan hechten aan een plastic etsplaatje (0.3 mm dik pvc gebruik ik). Bij nadere bestudering (Youtube) bleek de oplossing te zitten in de priming van de ondergrond. Een klein laagje transparant afwasmiddel – egaal opbrengen en laten drogen – helpt de oppervlaktespanning te verlagen. Arabische gom kan ook, maar dat heb ik nog niet geprobeerd. Daarna is het rechtstreeks met onverdunde waterverf schilderen op de plaat en drukken op goed ingevocht papier.
Een aquareldruk staat bekend om haar prachtig stralende kleuren. Na het drukken kun je met de op het printplaatje achtergebleven verf een zogenaamde ‘ghostprint’ maken. Gek of niet: van mijn eerste probeersel vind ik de (licht met aquarel ingekleurde) spookdruk mooier dan de oorspronkelijke eerste druk.
Dichotomie
De Argentijnse tango wordt meestal van de buitenkant weergegeven: mooie mensen in verleidelijke poses. Zelf geef ik liever de binnenkant van de tango weer: hoe het voelt. Maar ja, hoe doe je dat? Eén van gekke dingen van de tango is de dichotomie (tweedeling) tussen de dansers en de mensen langs de kant. Als je danst, ben je bezig met de dans, maar tegelijkertijd voel je de ogen van het toekijkende publiek in je rug. Omgekeerd: als je toekijkt, hebt je maar zeer beperkt deel aan wat de dansers op de vloer ervaren. Wat hier is het onderliggende gevoel? Dat je – liever dan aan de kant te staan – opgenomen wil worden door de muziek? Meegenomen door het leven? Of is dat ook maar een illusie?
Wasdruk
Drukken is een manier om bestaand werk te herinterpreteren. Deze kerstvakantie was ik voornemens om verschillende druktechnieken uit te proberen. Onderstaande print is het eerste resultaat: een monoprint geschilderd met woodies op een voorzichtig verwarmd pvc-plaatje. De wasstift van de woodies smelt op de plaat. Tijdens de drukgang trekt het ingevochte etspapier het pigment van de printplaat. Op internet heet dit ‘encaustic monotype‘ of ‘encaustic printmaking‘. Een nadeel van de door mij gebruikte techniek is de kwestbaarheid, omdat de wasverf van de woodies wateroplosbaar blijft.
Lopend
Tangotekenen deed ik voorheen zittend. Bewegende mensen tekenen terwijl terwijl ik zelf zit, vind ik niet optimaal – dan mis ik de connectie. Om toch met de dansers te kunnen verbinden, ging ik meestal (kaars)rechtop zitten. Daarnaast strekte ik mijn andere arm omhoog, dat verhoogde mijn concentratie.
Vanochtend bij de laatste lesdag van mijn tangoweek kreeg ik opeens nieuwe inspiratie: waarom niet gewoon rondlopen? Langs de kant van de dansvloer of tussen de dansers door? Het voordeel daarvan is dat je zo met de dansers mee kan bewegen, zodat je langer aan dezelfde ‘stand’ kan werken. Lopend tekenen vergroot de concentratie en versterkt de connectie met de dansers, zo heb ik gemerkt.
Helemaal origineel is dit niet. In de zomer van 2014 was ik bij Buitenkunst. Bij docent Liesje van den Berk deed ik de workshop ‘Overgave aan het potlood’. Eén van de dingen die we daar deden, was wandelend tekenen: tekenen in een schetsboek onderwijl je doorloopt. Op die manier werk je aan een tekening waarvan het perspectief steeds wijzigt. Maar dat is bij tangotekenen zowiezo al het geval.
Ladylike
Deze week ben ik in El Puerto de Santa Maria voor een weekje tangovakantie. Docenten: Anna en José uit Cadiz. Vanochtend hebben de dames techniekles. Het thema is ‘ladylike’, hetgeen betekent dat de dames de rondingen van hun heupen mogen tonen. In de Argentijnse tango is dit pas een recente ontwikkeling, van zeg de laatste tien jaar. Reisleidster Tonny legt uit dat vroeger in de tango de dames hun heupen streng in het gelid moesten houden, en dat dit komt omdat Argentinië ooit erg preuts was. Vandaag de dag mogen de dames hun heupen en billen weer showen. Vanochtend oefenden de dames met een stoel – die stond voor de man. Ik vrees dat wij heren in onze techniekles de rol van de stoel mogen oefenen.