Met Herman ben ik last minute naar de Morandi-tentoonstelling in Brussel geweest. Indrukwekkende expositie. Morandi is vooral bekend door zijn stillevens van potjes en vazen. In het echt had ik het werk van Morandi nog nooit gezien, behalve een of twee stillevens in Gemeentemuseum Den Haag.
Mijn beeld van Morandi is door deze tentoonstelling helemaal op zijn kop gezet. Een klassiek stilleven (“nature morte”) beeldt natuurlijke objecten af met nog een glans van leven. Denk aan een tros druiven, zo echt geschilderd dat je er in zou willen bijten. Morandi’s schilderijen gaan niet over de natuur, niet over het (gestilde) leven: de potjes die hij gebruikte om zijn stilllevens te schikken, schilderde hij eerst mat wit of grijs. Bij Morandi staat niet het leven stil, maar de tijd, en dat raakt aan de essentie van schilderkunst.
Gaandeweg tijdens de tentoonstelling in Brussel kwamen we erachter dat Morandi veel meer een schilders-schilder is. Voortdurend zet Morandi alle schilderwetten op hun kop. Zie bijvoorbeeld de onderstaande vaas met bloemen: zo symmetrisch als het maar kan (“hoort niet”), een ribbel van de vaas loopt gelijk met de scheidslijn in de achtergrond (“hoort niet”). En dan die bloemen: zo dood als een pier. Desalniettemin een tijdloos schilderij: hoe langer je er naar kijkt, hoe mooier het wordt.
Giorgio Morandi, Flowers (1920)