Voor mijn gevoel loop ik een beetje vast in mijn aquarelstudie. Bij het portretteren wil ik zowel de gelijkenis als ook een bevredigend schilderij. Daar liep ik vanavond tegen aan. Het model was mooi en jong, maar met een bijzondere gezichtsvorm waar ik niet goed grip op kreeg. Het duurde tot aan de pauze voordat ik een redelijke tekening had (vanwege de herfstvakantie waren er weinig tekenaars en kon ik vrijelijk van plek wisselen). Onderstaande aquarel is het uiteindelijke resultaat. Met het portret ben ik niet ontevreden. Toch is de gelijkenis suboptimaal, en het schilderij voor mijn gevoel te stijf: te doorwerkt, niet helder genoeg in de gemaakte keuzes. Over de Mei van Gorter schreef de Groningse dichter Hendrik de Vries ooit: “Korter, korter, korter.” Tegen mezelf zou ik willen zeggen: “Losser, losser, losser.”

Marjolijn, ca. 30 x 40 cm

Om te kunnen aquarelleren moet je veel leren. Bijvoorbeeld hoe je water gebruikt. Maar ook: leren géén water te gebruiken. Een overvloedig watergebruik maakt dat waterverven vaak aan de bleke kant zijn. Die tere aquareltinten zijn natuurlijk prachtig, maar een stevige donkere toon als tegenwicht maakt een aquarel veel meer een schilderij (zie bijvoorbeeld de aquarellen van Alvaro Castagnet). Vanavond heb ik dat geprobeerd: er stevig tegen aan met bijna pure pigment, rechtstreeks uit de tube. Dit gebeurt pas tegen het eind. De kunst is dan juist géén water te pakken, iets dat daarvóór bijna een automatisme is. Met het resultaat ben ik niet ontevreden, al zijn het nu de middentonen die meer aandacht behoeven.

Natalia, 35 x 40 cm

Soms biedt plastische chirurgie uitkomst bij portretschilderen. Deze tekenavond leek in eerste instantie goed te gaan: het aquarelleren ging lekker. Zó lekker, dat ik de hele tijd aan één stand gewerkt heb. Alleen klopte er iets niet aan de opzet, maar ik kon niet goed uitvinden wat. Na afloop meldde collega-schilder Dick dat “het oor te dicht bij de neus zat”. Met andere woorden, ik had het hoofd te smal gemaakt. Zucht. Het weekend erna heb ik, aan de hand van een foto van het model, geprobeerd het portret opnieuw te maken. Die poging (drie uur!) mislukte natuurlijk faliekant – met goede bedoelingen schiet je niets op, daaraan gaat de wereld ten onder. Uit pure frustratie ging ik het oorspronkelijke portret maar opwerken. Wonder boven wonder lukte dat. Het probleem zat ‘m in de nek, ontdekte ik, die had ik te smal gemaakt, en die fout had zich doorgezet in het hele achterhoofd. Corrigeren bleek erg eenvoudig. Waterverf laat zich makkelijk uitwassen en overschilderen. Het oorspronkelijke, te smalle nekje is nog te zien, maar storend is dat niet. Bijkomstig voordeel: door het uitwassen is ook het knotje veel mooier geworden.

Leigh, 30 x 40 cm

Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Vanavond wilde ik weer met aquarel aan de slag. Mijn voorbereiding klopte beter dan de vorige keer: ik had een spons meegebracht om het overtollige water van de kwast aan af te vegen (zie deze video). Daardoor kon ik droger werken. En vanwege de minder lange droogtijd kon ik aan één vel tegelijk werken. In die zin lijkt aquarelleren op schaken: je moet steeds een paar zetten vooruit denken. Onderstaand portret is het resultaat van mijn tweede poging. Het is ‘met het licht mee’ geschilderd. Zelf vind ik dat niet zo interessant, omdat er zo weinig schaduwen zijn. Toch ik ben er voor mijn gevoel aardig uitgekomen, in ieder geval in het gezicht.

No photo found.

Vanavond wilde ik gaan portretschilderen in waterverf. Mijn bedoeling is om in lagen te werken: de eerste laag waterig en transparant, de volgende lagen steeds droger en met meer en meer pigment. De kunst is om elke laag in één keer goed neer te zetten en daar achter niet meer in te roeren. Een volgende laag komt pas als de vorige helemaal droog is. Iemand die dat prachtig doet, is bijvoorbeeld Marek Yanai.

Makkelijk is dit niet. Mijn valkuil is dat ik te veel heen en weer spring over het schilderij: nu eens hier, dan daar een kwaststreek zettend. In olie kan dat, maar in waterverf werkt dat niet: in plaats van een mooi opdrogende laag krijg je dan onsamenhangende losse streken, harde getekende randen en bloemkoolexplosies. Ook merkte ik dat ik nog te waterig werk, waardoor het drogen lang duurt en waardoor ik meer lagen moet schilderen dan nodig. Onderstaand portret is daardoor misschien te veel doorgewerkt, maar maakt gelukkig geen waterige indruk.

No photo found.