De eerste tekenavond van het nieuwe seizoen in Egmond aan den Hoef. Vorig seizoen sloot ik af met bister, deze zomer heb ik getekend in bister en ik ging vanavond nog maar even door, in bister. Of ik van mijn ervaringen geleerd heb? Echt vlotten wilde het niet: twee van de vier gemaakte tekeningen mislukten faliekant. Ik vroeg mij af: “Waarom teken ik eigenlijk, wat is de lol van dit alles?” Tja. Onder andere gaat het mij om de cadeautjes die ik zelf niet kan bedenken, die van hogerhand komen, “van boven”. Onderstaande tekening was de laatste van de avond. Cadeautjes zijn de gewassen inktvormen in het haar links en rechtsboven, en de uitgelopen lijn bovenin de kruin van het model. De rest is bedacht, al ben ik niet ontevreden met de stippen op het vestje.

Anna (bister, 50 x 65 cm)

Schaker Jan Hein Donner was geen bescheiden man. Van hem is de uitspraak: “Ieder groot mens heeft een fout. Bij mij zijn het mijn voeten.” Zelf heb ik veel meer fouten dan alleen mijn voeten. Eén daarvan is mijn neiging te groot te werken, te monumentaal. Een tekening zet ik vaak groot op, zó groot dat ik geen ruimte meer op het papier overhoudt.  Stikjaloers ben ik, op de kunstenaars die hun tekening altijd mooi gelikt op hun tekenpapier weten te plaatsen, met een koninklijke witmarge links en rechts, boven en onder. Vanavond overkwam dit mij weer eens. Ik had het model mooi en profil. Dat profiel wilde ik nadrukkelijk opzetten. Om de verhoudingen recht te doen, moest ik het achterhoofd enkele keren vergroten. Zóveel groter, dat het daardoor bijna van het papier afviel. De marge van onderstaand portret is miniem, slechts enkele millimeters. Waar deze neiging vandaan komt? Geen idee. Door mijn gereformeerde opvoeding? Vind ik het zonde zoveel marge over te houden? Zonde van het papier?

No photo found.

Werken met gewassen inkt is niet eenvoudig. Ik gebruik meestal twee of drie potjes inkt in verschillende verdunningen, maar het beheersen van de toonwaarden blijft lastig. Oostindische inkt droogt op en is dan niet meer uitwasbaar: toonvlakken worden snel te licht of te donker. Bovendien wordt het bij mij altijd een kliederboel: de inkt spettert en druipt dat het een lieve lust is. Gelukkig is er bister. Bister is een bijzonder materiaal. Het is een noteninkt die ook na droging nog makkelijk uitwast. Bister wordt gemaakt uit notenklontjes (gebrande walnootschalen en Arabische gom) die je moet oplossen in water. Met bister getekende lijnen laten zich verwassen tot prachtige toonvlakken. Met behulp van een kwastje en potje water verandert een bistertekening vliegensvlug in een schilderij met krachtige licht- en donkereffecten. Inktspetters en druipers zijn geen probleem, want makkelijk weg te wassen. Als je Oostindische inkt gewend bent, voelt werken met bister bijna als valsspelen. Eén probleem: bister schijnt niet lichtecht te zijn, al heb ik daar zelf nog nooit wat van gemerkt.

No photo found.

Mijn pop-can-pen-portrettekenexperiment van vorige week was niet gelukt. Vanavond ging ik daarom verder met een rietpen van bamboe. Ik vind het leuk die zelf te snijden. In het gemeentebosje tegenover mijn huis groeit de bamboe gewoon in het wild, dus een paar verse twijgen zijn zo gesneden. Daarna is het de kunst er een mooie punt aan te snijden. Op internet zijn tal van instructieve websites te vinden, Google maar op ‘reed pen cutting’. Er zijn ook goede video’s. Zelf kan ik ondertussen een mooie punt snijden, maar het sneetje laat ik achterwege – gewoon omdat ik te lui ben een gaatje te boren. Misschien moet ik dat toch maar eens doen: het gaatje voorkomt dat het sneetje verder splijt dan nodig en functioneert als inktreservoir. Onderstaande tekening is gemaakt met bamboepen en bister. De bister is uitgewassen met een kwastje, desalnietttemin zijn de hakerige lijnen van de bamboepen nog goed te zien.

Renée, 50 x 65 cm