Tag: bister

Losgaan

Eens in de zoveel tijd organiseren de leden van het Alkmaars Kunstcollectief een workshop, door en voor elkaar. Deze keer waren Leo en ik aan de beurt. Op de vroege zondagochtend (!) gaven we een workshop Bister tekenen met rietpen. Aan de orde kwamen: zelf bamboepennen snijden (zie deze video), bister mengen uit notenklontjes (te koop bij A. Bok en Zn in Amsterdam), tekenen met bister en bamboepen, bister uitwassen met een kwastje en last but not least, helemaal losgaan met bister en water. Zelf heb ik deze zondagochtend niet getekend, maar het was boeiend om te zien hoe de anderen volop experimenteerden met de mogelijkheden van dit prachtige materiaal (zie ook dit filmpje).

No photo found.

Afgekeurd

Vrijdag 17 november verscheen ‘Meer dan 1000 jaar Witte Kerk in Heiloo van dorpsgenoot Jaap de Graaf.  Het 222 pagina’s tellende boek beschrijft uitputtend de geschiedenis van het Witte Kerkje. In het boek zes illustraties van mijn hand, die werkelijk prachtig afgedrukt zijn, twee daarvan zelfs twee pagina’s breed. Momenteel zijn deze tekeningen te bezichtigen in de Oudheidkamer van Heiloo (open: dinsdagavond en zaterdagmiddag). Afgelopen augustus- en septembermaand heb ik aan de tekeningen gewerkt. Ze waren niet allemaal in één keer goed. Onderstaande afbeelding is een illustratie die ik zelf heb moeten afkeuren. Het onderwerp is de jaarlijkse controle van de kerkadministratie door de schout en de schepenen van Heiloo. De tekening is op zich best aardig, alleen staan de kerkvoogden te wachten met hoed óp. Dat kan natuurlijk niet, kerkmeesters horen te wachten met het hoofd ontbloot, eerbiedig. In de uiteindelijke tekening staan ze zo ook afgebeeld. Alleen zijn daarin ook een aantal dingen mínder goed gelukt dan in deze voorversie, zoals de tegelvloer en de befjes van de kerkmeesters, die in deze tekening écht beter zijn. Zo zie je maar weer: successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

Voorstudie voor een boekillustratie, 20 x 30 cm, gewassen bistertekening (niet te koop)

Voorstudie voor een boekillustratie, 20 x 30 cm, gewassen bistertekening (niet te koop)

Cadeautjes

De eerste tekenavond van het nieuwe seizoen in Egmond aan den Hoef. Vorig seizoen sloot ik af met bister, deze zomer heb ik getekend in bister en ik ging vanavond nog maar even door, in bister. Of ik van mijn ervaringen geleerd heb? Echt vlotten wilde het niet: twee van de vier gemaakte tekeningen mislukten faliekant. Ik vroeg mij af: “Waarom teken ik eigenlijk, wat is de lol van dit alles?” Tja. Onder andere gaat het mij om de cadeautjes die ik zelf niet kan bedenken, die van hogerhand komen, “van boven”. Onderstaande tekening was de laatste van de avond. Cadeautjes zijn de gewassen inktvormen in het haar links en rechtsboven, en de uitgelopen lijn bovenin de kruin van het model. De rest is bedacht, al ben ik niet ontevreden met de stippen op het vestje.

Anna (bister, 50 x 65 cm)

Anna (bister, 50 x 65 cm)

Historisch onverantwoord

Binnenkort verschijnt er een boek over de geschiedenis van het Witte Kerkje van Heiloo, met tekeningen van Heilooër kunstenaars. In die hoedanigheid ben ik gevraagd een aantal illustraties te maken. Uiteraard voelde ik me zeer vereerd, maar het betekende ook dat ik mij moest verplaatsen in de geschiedenis van Heiloo en omgeving. Onder andere in de tiende eeuw na Christus. In die tijd reisden Luxemburgse monniken vanuit Echternach naar Kennemerland, om toezicht te houden op hun Hollandse kerkbezit. Hoe geef je dat nu weer? Ik stelde me twee monniken te paard voor die zich, een beetje vermoeid, westwaarts begaven in het Vennewater, het drassige veengebied tussen Heiloo en de Egmonden. Mijn inbreng is niet historisch verantwoord: ze bestaat vooral uit veel fantasie en is gebaseerd op niets anders dan de studie van ruiters te paard. Het scheelt gelukkig wel dat ik de omgeving tussen de derde strandwal (Egmond) en tweede (Heiloo) goed ken: het is één van mijn fietsroutes naar het strand.

Twee monniken op kerkinspectie in Egmonderland  (30 x 40 cm, gewassen tekening, bamboepen en bister)

Twee monniken op kerkinspectie in Egmonderland (30 x 40 cm, gewassen tekening, bamboepen en bister)

Atlantic coast

Na een driedaags familiefeestje in Devon ben ik nog twee dagen gebleven om te tekenen. Het was kiezen tussen het landschappelijke binnenland (door de manshoge heggen onzichtbaar), de kneuterige dorpjes of de ruige kust. Erg toegankelijk was die kust niet: heel veel kliffen en maar weinig strand. De stranden die bereikbaar waren, waren nogal toeristisch. Het vinden van een fijne tekenplek was daardoor niet eenvoudig. Desalniettemin heb ik een paar hoge kliffen gevonden van waaraf het fijn tekenen was. Lekker met de neus in de wind, op een krukje met tekenblok, bamboepen, inkt, waterbeker en kwast. Vanuit de diepte het geluid van de op de rotsen slaande golven.

Duckpool Bay, north view (21 x 30 cm)

Duckpool Bay, north view (21 x 30 cm)

Clergy house

Mijn Engelse nicht vierde haar vijftigste verjaardag met een driedaags, groots feest. Het feest vond plaats begin juli op een buitenverblijf in het zuidwestelijke deel van Engeland, op de grens van Devon en Cornwall. Het was in een zogenaamde oude ‘Rectory’, een voormalige pastorie. Het hoofdgebouw was prachtig in oude stijl gelaten. Coach house en stables waren verbouwd tot gastenverblijven. Op het terrein stond een heuse oude town hall waarin zaterdagavond het eigenlijke feest was. De bloementuin was Engels mooi. Achter het huis een ommuurde moestuin met een weelde aan fruit. Een feest om te tekenen.

The Old Rectory, side view with golden BMW (21 x 30 cm)

The Old Rectory, side view with golden BMW (21 x 30 cm)

Hoftoer

Dankzij kunstenaar Bas van Nieuwburg had de Egmonder kunstmarkt opeens een nieuw evenement, de Hoever huis- en hoftoer: een grand tour langs markante Egmonder huizen, met rondleidingen, muziek en luxe verwenhapjes. Een aantal tekenaars en schilders kreeg ook toegang tot deze huizen, niet om te consumeren, maar om te produceren. Schilderen, dus. Zo gezegd, zo gedaan. Samen met Greetje heb ik een drietal huizen getekend. Het was stralend weer. Ondanks de drukte – het was een komen en gaan van mensen – hebben we best lekker gewerkt. Alleen was er door alle drukte op het eind geen ruimte voor een verkoopexpositie. Misschien volgend jaar?

B&B Herberg aan den Hoef, voorheen Pension Bult (bister, 30 x 40 cm)

B&B Herberg aan den Hoef, voorheen Pension Bult (bister, 30 x 40 cm)

Witmarge

Schaker Jan Hein Donner was geen bescheiden man. Van hem is de uitspraak: “Ieder groot mens heeft een fout. Bij mij zijn het mijn voeten.” Zelf heb ik veel meer fouten dan alleen mijn voeten. Eén daarvan is mijn neiging te groot te werken, te monumentaal. Een tekening zet ik vaak groot op, zó groot dat ik geen ruimte meer op het papier overhoudt.  Stikjaloers ben ik, op de kunstenaars die hun tekening altijd mooi gelikt op hun tekenpapier weten te plaatsen, met een koninklijke witmarge links en rechts, boven en onder. Vanavond overkwam dit mij weer eens. Ik had het model mooi en profil. Dat profiel wilde ik nadrukkelijk opzetten. Om de verhoudingen recht te doen, moest ik het achterhoofd enkele keren vergroten. Zóveel groter, dat het daardoor bijna van het papier afviel. De marge van onderstaand portret is miniem, slechts enkele millimeters. Waar deze neiging vandaan komt? Geen idee. Door mijn gereformeerde opvoeding? Vind ik het zonde zoveel marge over te houden? Zonde van het papier?

No photo found.

Notenklontjes

Werken met gewassen inkt is niet eenvoudig. Ik gebruik meestal twee of drie potjes inkt in verschillende verdunningen, maar het beheersen van de toonwaarden blijft lastig. Oostindische inkt droogt op en is dan niet meer uitwasbaar: toonvlakken worden snel te licht of te donker. Bovendien wordt het bij mij altijd een kliederboel: de inkt spettert en druipt dat het een lieve lust is. Gelukkig is er bister. Bister is een bijzonder materiaal. Het is een noteninkt die ook na droging nog makkelijk uitwast. Bister wordt gemaakt uit notenklontjes (gebrande walnootschalen en Arabische gom) die je moet oplossen in water. Met bister getekende lijnen laten zich verwassen tot prachtige toonvlakken. Met behulp van een kwastje en potje water verandert een bistertekening vliegensvlug in een schilderij met krachtige licht- en donkereffecten. Inktspetters en druipers zijn geen probleem, want makkelijk weg te wassen. Als je Oostindische inkt gewend bent, voelt werken met bister bijna als valsspelen. Eén probleem: bister schijnt niet lichtecht te zijn, al heb ik daar zelf nog nooit wat van gemerkt.

No photo found.

Rietpen snijden

Mijn pop-can-pen-portrettekenexperiment van vorige week was niet gelukt. Vanavond ging ik daarom verder met een rietpen van bamboe. Ik vind het leuk die zelf te snijden. In het gemeentebosje tegenover mijn huis groeit de bamboe gewoon in het wild, dus een paar verse twijgen zijn zo gesneden. Daarna is het de kunst er een mooie punt aan te snijden. Op internet zijn tal van instructieve websites te vinden, Google maar op ‘reed pen cutting’. Er zijn ook goede video’s. Zelf kan ik ondertussen een mooie punt snijden, maar het sneetje laat ik achterwege – gewoon omdat ik te lui ben een gaatje te boren. Misschien moet ik dat toch maar eens doen: het gaatje voorkomt dat het sneetje verder splijt dan nodig en functioneert als inktreservoir. Onderstaande tekening is gemaakt met bamboepen en bister. De bister is uitgewassen met een kwastje, desalnietttemin zijn de hakerige lijnen van de bamboepen nog goed te zien.

Renée, 50 x 65 cm

Renée, 50 x 65 cm