Een absoluut gehoor heeft bijna niemand. Wij mensen zijn goed in het horen van verschillen in toonhoogte, niet van de absolute frequentie. Met het oog is het niet anders: het menselijk oog is vooral goed in het zien van verschillen. Veel moeilijker is het waarnemen van absolute toonwaarden: hoe donker of licht iets is ten opzichte van het geheel. Dit probleem is waar ik als schilder mee worstel: de globale beheersing van toonwaarden.
Om vat te krijgen op dit toonwaardeprobleem grijp ik soms naar de computer. Op mijn nieuwe laptop heb ik de GIMP geïnstalleerd, een prima, gratis alternatief voor Photoshop. Een cutout-filter zit daar niet standaard op, dat moet apart geïnstalleerd worden. Zo’n cutout-filter toegepast op een foto levert een afbeelding die eruit ziet als opgebouwd uit knipsels van verschillende soorten getint papier — zie dit voorbeeld en ook deze. Afgelopen week heb ik veel met dit knipsel-filter gespeeld, en als gevolg daarvan merk ik dat ik beter op toonwaarden ben ga letten.
Toeval of niet: het model van deze avond heet Toon. In onderstaand schilderijtje is de toonbeheersing redelijk geslaagd. Wel betrap ik mezelf op de neiging alle lichten even licht te maken — zie het lichtplekje midden op het voorste hoofd, dat hoort echt donkerder. Dat plekje zou ik kunnen bijwerken met de GIMP, maar zover ben ik nog niet in dat programma gevorderd.
model Toon (24 x 28 cm)