In een tekening is het de kunst zoveel mogelijk weg te laten. Maar wát laat je dan weg? Soms zijn er schilderkunstige principes die uitkomst bieden, en ik vind het leuk om dergelijke principes te leren doorzien. Eén zo’n kwestie kan ik het beste uitleggen met knoopdiagrammen. Een (wiskundig) knoopdiagram is niets anders dan een platgeslagen knoop: de draad die bij een kruising voorlangs loopt wordt doorgetrokken getekend, terwijl de draad die achterlangs kruist in de tekening even onderbroken wordt. Zo’n knoopdiagram bestaat dan uit een aantal losse, onsamenhangende lijntjes, maar suggereert een continue driedimensionale knoop. Dit voorlangs/achterlangs-principe wordt ook in de teken- en schilderkunst toegepast: een achtergrondlijn die de voorgrond dreigt te kruisen, wordt net iets eerder onderbroken om de voorgrond van de achtergrond “los” te weken. Met een beetje goede wil is in de onderstaande ets iets van dit voorlangs/achterlangs-principe te herkennen.